مقاله اندیشه سیاسی سید قطب و تأثیر آن بر جنبشهای اسلامی معاصر

مقاله اندیشه سیاسی سید قطب و تأثیر آن بر جنبشهای اسلامی معاصر

پیشگفتار:

انسان بدون تعریف،تنها پوچی و از خود بیگانگی را تجربه می كند اما یك فرد مسلمان با یك پشتوانه فكری قوی ،بدون شك از خود تعریف دارد،تعریفی جامع و كامل كه او را هدفمند می سازد .تعریفی كه برای او چارچوب ارائه می دهد و راه كمال وسعادت را فرا راه او می گشاید،و او را به سوی هدف متعالی رهنمون می سازد.مشكل جوامع اسلامی امروزه آن است كه وابسته به فرهنگهای بیگانه هستند و چرا خود را باور ندارند،به نظر نگرنده ناشی از همان فقدان (تعریف)می باشد. نه به این معنی كه در اسلام تعریفی لز انسان وجود ندارد بلكه این فرد مسلمان است كه تعریف خود را از خویشتن نمی داند،و همانطور كه گفته شد،انسانی كه از خود تعریف ندارد ، ناچار تعریف دیگران را بر خود پذیرفته و در چارچوبی خلاف ادعای خویش گام بر خواهد داشت.همه ادعای مسلمانی دارند اما همه به اسلام عمل نمی كنند بنابراین ملتهای مسلمان قبل از هر اقدامی وظیفه دارند ،تكلیف خود را ذست كم با خود رو شن كنند ،واین سئوال مهم را بی جواب نگذارند كه آیا واقعا همانگونه كه ادعا می كنند،هستند یا خیر؟و اگر نیستند ،آیا می خواهند بر طبق ادعای خویش عمل كنند یا نه؟بدون جواب به این سئوال ،انتظار هرگونه پیشرفت و كمال ،خیال خام واندیشه باطل بیش نخواهد بود.

مقدمه (طرح تحقیقاتی)

1- طرح موضوع:

به دنبال كاهش نفوذ استعمار غرب در اوایل قرن بیستم و گسترش موج استقلال طلبی در جهان سوم ، دیدگاههای متفاوتی نیز در مورد دین و سیاست در بین ملل اسلامی ظهور كرد. گروهی كه مشحون پیشرفت غرب شده بودند اینگونه تصور می كردند كه دین عامل عقب ماندگی مسلمانان است.در مقابل گروهی نیز عقب ماندگی ملل مسلمان را نه به خاطر اسلام، بلكه ناشی از عدم اجرای شریعت اسلام ،دور شدن از اسلام واقعی و روی آوردن به مكاتب بیگانه می دانستند.این طرز تفكر ایشان را وا داشت تا اسلام را دوباره به عنوان یك دین كامل و جهان شمول معرفی كرد و در كنار آن نیز برای بر قراری حاكمیت تعالیم شریعت واسلام بر زندگی سیاسی و اجتماعی خود وارد عمل شوند. تلاش این متفكران اصول گرا را می توان در جنبشهایی همچون اخوان المسلمین در مصر، جماعت اسلامی پاكستان و برخی جنبشهای اسلامی در ایران و دیگر كشورهای اسلامی مشاهده كرد.از جمله این متفكران می توان به حسن البناء، مودودی ،سیدقطب، امام خمینی و دكتر شریعتی اشاره كرد كه نقش رهبری فكری و عملی این جنبشها را بر عهده گرفتند.

از طرف دیگر امروزه مساله بنیاد گرایی اسلامی و جنبشهای اصول گرایی اسلامی،نه تنها یك موضوع منطقه ای، یا مربوط به جهان اسلام نمی باشد بلكه موضوعی است جهانی و به خصوص بعد از وقایع یازدهم سپتامبر و حمله آمریكا به افغانستان و عراق،روزی نیست كه خبری از آن در رسانه های گروهی جهان منتشر وپخش نگردد.ریشه های بنیاد گرایی اسلامی امروزی را بایذ در اندیشهه های اخوان المسلمین مشاهده كنیم.سید قطب رهبری تبدیل بنیاد گرایی محافظه كارانه اخوان المسلمین به افراط گرایی جوان سازمان آزادی بخش اسلامی (التكفیروالهجره)وسازمان (الجهاد)را بر عهده داشته است.بنابراین شاید بتوان ادعا كرد كه شناخت اندیشه های وی تا حدودی راه شناخت جنبشهای نوین اسلامی دهه 70به بعد راهموار می سازد.

‹‹فهرست مطالب››

عنوان                                                                                                      صفحه

پیشگفتار ................................................................................................... 1

مقدمه ( طرح تحقیقاتی )............................................................................. 2

طرح موضوع ............................................................................................ 2

علل انتخاب مو ضوع................................................................................. 3

سؤال اصلی .............................................................................................. 3

سؤالات فرعی ........................................................................................... 3

فرضها ...................................................................................................... 4

فرضیه تحقیق............................................................................................ 4

روش تحقیق ............................................................................................. 4

سازماندهی تحقیق..................................................................................... 4

فصل اول : زندگینامة سید قطب ............................................................... 5

شرح حال سید قطب تا پیش از پیوستن به اخوان المسلمین ..................... 5

سید قطب و اخوان المسلمین .................................................................... 7

منابع فصل اول.......................................................................................... 9

فصل دوم : اندیشه های بنیاد گرانه ی سید قطب .................................... 10

مبحث اول: جامعه ایده آل از دیدگاه سید قطب ........................................ 11

«امت اسلامی » و ویژگی های آن ............................................................ 11

جامعه ایده آل صدر اسلام و تقابل آن با جاهلیت .................................... 12

فلسفه و تضاد آن با ایدئولوژی اسلامی .................................................. 13

«عبودیت» و «الوهیت » زیر بنای ایدئولوژی اسلامی ............................... 13

دیدگاه قطب نسبت به مسلكها و ایدئولوژیهای دیگر ................................ 14

ناسیونالیسم .............................................................................................. 14

كمونیسم و سرمایه داری.......................................................................... 14

مبحث دوم : «جاهلیت » از دیدگاه سید قطب............................................. 15

جاهلیت و غیر قابل اصلاح بودن آن ......................................................... 15

مبحث سوم : رستاخیز اسلامی راه حل سید قطب ................................... 16

دعوت و شرایط دعوت كننده به اسلام .................................................... 16

جهاد از دیدگاه سید قطب ......................................................................... 17

منابع فصل دوم ........................................................................................ 18

فصل سوم : تأثیر سید قطب بر جنبشهای اسلامی معاصر ...................... 19

جماعة المسمین (التكفیر والهجره)............................................................. 21

منظمه التحریر اسلامی (سازمان آزادیبخش اسلامی ).............................. 22

الجهاد ....................................................................................................... 22

منابع فصل سوم ....................................................................................... 24

نتیجه گیری ............................................................................................... 25

منابع ومأخذ           28